Na pocz膮tku lipca rz膮d przyj膮艂 i przekaza艂 do dalszych prac legislacyjnych projekt nowelizacji ustawy o ochronie konkurencji i konsument贸w. Nowela ma by膰 odpowiedzi膮 na zidentyfikowane przez Urz膮d Ochrony Konkurencji i Konsument贸w (UOKiK) niedoskona艂o艣ci w funkcjonowaniu obrotu konsumenckiego w Polsce. Dodatkowo, ma reagowa膰 na g艂o艣ne w ostatnim czasie nadu偶ycia niekt贸rych instytucji finansowych i sprzedawc贸w, stosuj膮cych nieuczciwe metody sprzeda偶y detalicznej. W praktyce zmiany obejm膮 wszystkich przedsi臋biorc贸w z r贸偶nych bran偶, w tym deweloper贸w. Kilka nowych propozycji mo偶na oceni膰 jako krok w dobr膮 stron臋. Jednak niekt贸re zapisy, zw艂aszcza te rozszerzaj膮ce uprawnienia organu kontrolnego, stwarzaj膮 w efekcie szerokie pole do nadu偶y膰. W rezultacie to, co mia艂o by膰 batem na nieuczciwych sprzedawc贸w, mo偶e negatywnie odbi膰 si臋 na wszystkich uczestnikach rynku.
Aktualnie obowi膮zuj膮ce przepisy dotycz膮ce systemu kontroli um贸w pod k膮tem stosowanych przez przedsi臋biorc贸w postanowie艅 niedozwolonych (tzw. klauzul abuzywnych) s膮 nieskuteczne i wymaga艂y zmian. Do tej pory, aby uzna膰 jakie艣 postanowienie w umowie z konsumentem za niedozwolone, UOKiK kierowa艂 spraw臋 do S膮du Ochrony Konkurencji i Konsument贸w. D艂ugotrwa艂a procedura s膮dowa uniemo偶liwia艂a podj臋cie szybkich dzia艂a艅, kt贸re mog艂y ochroni膰 innych klient贸w przed nieuczciwymi praktykami danego sprzedawcy. Nowelizacja zak艂ada, 偶e UOKiK b臋dzie m贸g艂 uzna膰 dane postanowienie za niedozwolone we wzorcu umownym w drodze decyzji administracyjnej, a wi臋c bez konieczno艣ci post臋powania s膮dowego. Przedsi臋biorcy b臋dzie natomiast przys艂ugiwa艂o prawo do zakwestionowania tej decyzji przed s膮dem. Zmian臋 t臋, co do og贸lnych za艂o偶e艅, nale偶y oceni膰 pozytywnie. Dobrym rozwi膮zaniem jest r贸wnie偶 wprowadzenie instytucji tzw. tajemniczego klienta, czyli kontrolera UOKiK, kt贸ry nie ujawniaj膮c swojej roli, weryfikuje standardy obs艂ugi i uczciwo艣膰 przedsi臋biorcy. Tajemniczy klient b臋dzie uprawniony do nagrywania przeprowadzonej wizyty, a bezpo艣rednio po kontroli b臋dzie musia艂 ujawni膰 przedsi臋biorcy swoj膮 to偶samo艣膰. Co istotne, na tego typu dzia艂ania ka偶dorazowo b臋dzie musia艂 wyrazi膰 zgod臋 s膮d. Dzi臋ki temu jest du偶a szansa, 偶e weryfikacja dzia艂a艅 przedsi臋biorc贸w b臋dzie prowadzona rzetelnie i skutecznie, bez ryzyka nieuczciwej prowokacji ze strony kontrolera.
Jednak liczne dodatkowe uprawnienia, kt贸re ma zyska膰 UOKiK w zwi膮zku z nowym typem post臋powania, budz膮 powa偶ne w膮tpliwo艣ci przedsi臋biorc贸w z r贸偶nych bran偶, w tym deweloper贸w. Nowelizacja zak艂ada, 偶e urz膮d b臋dzie m贸g艂 nakaza膰 przedsi臋biorcy zmian臋 wszystkich zawieranych przez niego um贸w oraz poinformowanie o tym opinii publicznej za po艣rednictwem medi贸w. Jeszcze bardziej ryzykowny z punktu widzenia przedsi臋biorcy zapis dotyczy wykonalno艣膰 decyzji. Wed艂ug nowych przepis贸w, UOKiK mo偶e postanowi膰, 偶e rozstrzygniecie jest wykonalne od razu. W praktyce oznacza to, 偶e przedsi臋biorca musia艂by wprowadzi膰 je w 偶ycie, nie czekaj膮c na rozstrzygni臋cie s膮du, czy stanowisko UOKiK jest zgodne z prawem czy te偶 nie. Nawet w przypadku, gdyby po d艂u偶szym okresie s膮d uchyli艂 decyzj臋 UOKiK jako b艂臋dn膮, przedsi臋biorca m贸g艂by ponie艣膰 ju偶 wcze艣niej bardzo powa偶ne negatywne konsekwencje, takie jak utrata wizerunku firmy rzetelnej, znaczne koszty zmian um贸w z klientami czy publikacji w mediach nakazanych komunikat贸w. Co prawda, projekt ustawy zak艂ada, 偶e UOKiK i s膮d powinny zako艅czy膰 post臋powanie w okre艣lonym przez regulacje terminie, jednak w praktyce do艣膰 cz臋sto zdarza si臋, 偶e czas trwania post臋powania s膮dowego przekracza terminy ustawowe. Nowelizacja nie wprowadza 偶adnych instrument贸w, kt贸re mog艂yby przyspieszy膰 tego typu post臋powanie.
